Երաժշտությունը արվեստի հզոր և էմոցիոնալ ձև է, որն ունի հոգեբանական արձագանքների լայն շրջանակ առաջացնելու ներուժ: Երբ խոսքը վերաբերում է երաժշտության գնահատմանը և քննադատությանը, տարբեր հոգեբանական գործընթացներ են գործում՝ ազդելով, թե ինչպես են անհատներն ընկալում և դատում երաժշտությունը: Այս հոդվածը ուսումնասիրում է երաժշտության հոգեբանության, քննադատության և երաժշտության գնահատման և քննադատության հետ կապված հիմքում ընկած հոգեբանական գործընթացների փոխկապակցված հարաբերությունները:
Երաժշտության հոգեբանության ազդեցությունը քննադատության վրա
Երաժշտության հոգեբանությունը ուսումնասիրում է, թե ինչպես են անհատներն ընկալում, մեկնաբանում և արձագանքում երաժշտությանը: Այն ներառում է տարբեր տարրեր, ինչպիսիք են հուզական, ճանաչողական և սոցիալական գործոնները, որոնք ձևավորում են մեր երաժշտական փորձը: Երաժշտության քննադատության համատեքստում երաժշտության հոգեբանությունը վճռորոշ դեր է խաղում այն հոգեբանական մեխանիզմների ըմբռնման գործում, որոնք առաջնորդում են գնահատողական դատողությունները:
Քննադատության մեջ երաժշտության հոգեբանության կարևոր ասպեկտներից մեկը հուզական արձագանքների դերն է: Երաժշտությունն ունի ուժեղ հույզեր առաջացնելու հատկություն, և այս հուզական փորձառությունները մեծապես ազդում են այն բանի վրա, թե ինչպես են անհատները գնահատում և քննադատում երաժշտությունը: Օրինակ՝ ուրախության և հուզմունքի զգացումներ առաջացնող երաժշտությունը կարող է դրական գնահատվել, մինչդեռ բացասական հույզեր առաջացնող երաժշտությունը կարող է ավելի կոշտ քննադատության ենթարկվել:
Ավելին, ճանաչողական գործընթացները նույնպես առանցքային դեր են խաղում երաժշտության գնահատման և քննադատության մեջ: Ճանաչողական հոգեբանությունը ուսումնասիրում է, թե ինչպես են անհատներն ընկալում, մշակում և հիշում տեղեկատվությունը: Երբ կիրառվում են երաժշտության քննադատության մեջ, ճանաչողական գործընթացները, ինչպիսիք են ուշադրությունը, հիշողությունը և ընկալումը, ազդում են, թե ինչպես են անհատները մեկնաբանում և վերլուծում երաժշտական տարրերը, ի վերջո ձևավորելով նրանց քննադատությունը:
Հոգեբանական գործընթացները երաժշտության գնահատման և քննադատության մեջ
Երաժշտության գնահատման և քննադատության մեջ ներգրավված են մի քանի հոգեբանական գործընթացներ, որոնցից յուրաքանչյուրը նպաստում է երաժշտական ստեղծագործության ընդհանուր դատողությանը: Այս գործընթացները ներառում են.
- Ընկալում և ուշադրություն. այն ձևը, որով անհատները ընկալում և ուշադրություն են դարձնում երաժշտական տարրերին, ինչպիսիք են մեղեդին, ներդաշնակությունը, ռիթմը և բառերը, ուղղակիորեն ազդում է երաժշտության գնահատման և քննադատության վրա: Անհատները կարող են կենտրոնանալ երաժշտության տարբեր ասպեկտների վրա, ինչը հանգեցնում է տարբեր գնահատականների:
- Զգացմունքային արձագանք. երաժշտության հուզական արձագանքները զգալիորեն ազդում են քննադատության վրա: Զգացմունքները, ինչպիսիք են երջանկությունը, տխրությունը, հուզմունքը կամ կարոտը, կարող են ձևավորել երաժշտական ստեղծագործության ընդհանուր գնահատականը:
- Հիշողություն և ասոցիացիա. հիշողության գործընթացները գործում են երաժշտությունը գնահատելիս, քանի որ ունկնդիրները կարող են որոշակի երաժշտական տարրեր կապել անցյալի փորձառությունների կամ հիշողությունների հետ՝ ազդելով նրանց քննադատության վրա:
- Սոցիալական և մշակութային ազդեցություններ. սոցիալ-մշակութային գործոնները, ներառյալ երաժշտական նախասիրությունները, որոնք ձևավորվում են մշակութային հիմքով և սոցիալական նորմերով, ազդում են, թե ինչպես են անհատները գնահատում և քննադատում երաժշտությունը:
Ակնկալիքների և փորձաքննության դերը
Ակնկալիքներն ու փորձաքննությունը նույնպես ազդում են երաժշտության գնահատման և քննադատության վրա: Երաժշտական բարձր փորձ ունեցող անհատները կարող են կիրառել ավելի բարդ ճանաչողական գործընթացներ և ավելի խորը պատկերացում ունենալ երաժշտական կառույցների մասին, ինչը ձևավորում է նրանց քննադատական գնահատականները:
Ավելին, ակնկալիքները կարևոր դեր են խաղում այն հարցում, թե ինչպես են անհատները քննադատում երաժշտությունը: Որոշակի ժանրի, արվեստագետի կամ երաժշտական ոճի մասին կանխորոշված պատկերացումները կարող են ազդել գնահատման գործընթացի վրա՝ ստիպելով անհատներին ընդունել կամ մերժել որոշակի երաժշտական տարրեր՝ ելնելով իրենց ակնկալիքներից:
Հասկանալով կողմնակալությունը և սուբյեկտիվությունը
Կարևոր է ընդունել, որ երաժշտության գնահատումն ու քննադատությունն ի սկզբանե սուբյեկտիվ են: Յուրաքանչյուր ունկնդրի յուրահատուկ հոգեբանական կազմը, փորձառությունները և անհատական տարբերությունները նպաստում են երաժշտության քննադատության սուբյեկտիվ բնույթին: Կողմնակալությունները, ինչպես գիտակցված, այնպես էլ անգիտակցական, կարող են դրսևորվել գնահատման գործընթացում՝ ազդելով երաժշտության քննադատության և գնահատման վրա:
Ավելին, մշակութային և հասարակական ազդեցությունները ձևավորում են երաժշտության անհատական տեսակետները՝ հետագայում նպաստելով քննադատության սուբյեկտիվությանը: Երաժշտության գնահատման սուբյեկտիվ բնույթի ըմբռնումն օգնում է տարբեր կարծիքների և նախապատվությունների համատեքստում ներառել երաժշտական քննադատության ավելի լայն տիրույթում:
Զգացմունքների և ճանաչողական մշակման փոխազդեցությունը
Զգացմունքային և ճանաչողական գործընթացների փոխազդեցությունը առանցքային է երաժշտության գնահատման և քննադատության համար: Երաժշտությանը հուզական արձագանքները կարող են խթանել ճանաչողական գործընթացները՝ ազդելով, թե ինչպես են ունկնդիրները մեկնաբանում և գնահատում երաժշտական տարրերը: Ընդհակառակը, ճանաչողական գործընթացները, ինչպիսիք են վերլուծական մտածողությունը և քննադատական դատողությունը, կարող են ձևափոխել երաժշտության նկատմամբ հուզական արձագանքները՝ ձևավորելով ընդհանուր քննադատությունը:
Եզրակացություն
Երաժշտության գնահատումը և քննադատությունը բարդ գործընթացներ են, որոնք ներառում են բազմաթիվ հոգեբանական մեխանիզմներ: Խորանալով երաժշտության հոգեբանության, ճանաչողական գործընթացների, հուզական արձագանքների և կողմնակալության և սուբյեկտիվության փոխազդեցության մեջ՝ մենք ավելի խորը պատկերացում ենք ստանում, թե ինչպես են անհատները գնահատում և քննադատում երաժշտությունը: Երաժշտության գնահատման բազմակողմ բնույթի գիտակցումը ոչ միայն հարստացնում է երաժշտության մեր գնահատանքը, այլև ընդգծում է հոգեբանության և քննադատության արվեստի բարդ փոխազդեցությունը: