Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմները 20-րդ դարի ամենաազդեցիկ իրադարձություններից էին, որոնք աննախադեպ ձևով ձևավորեցին աշխարհը, ներառյալ երաժշտության աշխարհը: Սոցիալ-քաղաքական միջավայրը, հոգեբանական ազդեցությունը և այս պատերազմների արդյունքում առաջացած տեխնոլոգիական առաջընթացը էականորեն ազդեցին երաժշտության ստեղծման և երաժշտության տեսության պատմության վրա:
Առաջին համաշխարհային պատերազմը և երաժշտության կոմպոզիցիայի փոփոխությունը
1914 թվականին Առաջին համաշխարհային պատերազմի բռնկումը մեծ ազդեցություն ունեցավ կոմպոզիտորների և երաժշտական ստեղծագործության նկատմամբ նրանց մոտեցման վրա։ Շատ կոմպոզիտորներ անմիջականորեն զգացին պատերազմի սարսափները, ինչի արդյունքում փոխվեց նրանց ստեղծագործական արտահայտությունը: Պատերազմի հիասթափությունն ու տրավման հանգեցրին ավանդական երաժշտական ձևերի և կառուցվածքների խզման՝ առաջացնելով նոր և փորձարարական ոճեր։
Կոմպոզիտորներ, ինչպիսիք են Իգոր Ստրավինսկին և Առնոլդ Շյոնբերգը, ընդունեցին դիսոնանսն ու ատոնալությունը՝ արտացոլելով պատերազմի ժամանակաշրջանի դիսոնանսն ու քաոսը: Նրանց ստեղծագործությունները, ինչպես Ստրավինսկու «Գարնան ծեսը» և Շյոնբերգի «Պիերոտ լուսնակարը», վիճարկում էին գոյություն ունեցող երաժշտական պայմանականությունները՝ ներմուծելով նոր ներդաշնակ և ռիթմիկ տարրեր, որոնք արտացոլում էին այն ժամանակվա աշխարհի ցնցումները:
Ավելին, պատերազմը բերեց երաժշտության մեջ ազգայնականության ռոմանտիկացված պատկերացումների վերագնահատմանը: Կոմպոզիտորները ձգտում էին ֆիքսել ժամանակակից աշխարհի իրողությունները՝ ստեղծելով երաժշտություն, որը ներկայացնում էր հետպատերազմյան դարաշրջանի մասնատված, անհամաձայնություն և անհամաձայնություն:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը և երաժշտության տեսության էվոլյուցիան
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, որը հաջորդեց Մեծ դեպրեսիայի կրունկներին, ներկայացրեց տարբեր մարտահրավերներ և հնարավորություններ երաժշտության ստեղծագործության և տեսության համար: Պատերազմը առաջացրեց հրատապության և անմիջականության զգացում, ինչպես նաև համերաշխության և տոկունության անհրաժեշտություն, որոնք իրենց ճանապարհը գտան դեպի երաժշտական արտահայտություն:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ այնպիսի կոմպոզիտորներ, ինչպիսիք են Դմիտրի Շոստակովիչը և Բենջամին Բրիտենը, բախվել են տոտալիտար ռեժիմների և ճնշման ու անհնազանդության թեմաներին: Շոստակովիչի սիմֆոնիաները և Բրիթենի «Պատերազմի ռեքվիեմը» բուռն արձագանքներ էին դժբախտությունների դեմ մարդկային ոգու տառապանքին և տոկունությանը:
Տեխնոլոգիաների առաջխաղացումները նույնպես ազդել են երաժշտական ստեղծագործության վրա այս ժամանակահատվածում: Էլեկտրոնային գործիքների և ձայնագրման տեխնոլոգիաների գյուտը կոմպոզիտորների համար նոր հնարավորություններ բացեց ձայնի և ձևի հետ փորձեր կատարելու համար: Կոմպոզիտորներ, ինչպիսիք են Կառլհայնց Ստոկհաուզենը և Պիեռ Շեֆերը, ուսումնասիրեցին էլեկտրոնային երաժշտությունը՝ ճանապարհ հարթելով հետպատերազմյան դարաշրջանում երաժշտական կոնկրետ և էլեկտրոնային երաժշտության զարգացման համար:
Պատերազմի ազդեցության տակ գտնվող երաժշտական ստեղծագործության մշակութային նշանակությունը
Համաշխարհային պատերազմների ընթացքում և դրանից հետո երաժշտական ստեղծագործությունը ոչ միայն արտացոլում էր ժամանակի բուռն իրողությունները, այլև ծառայում էր որպես հասարակական-քաղաքական ցնցումներին մշակելու, դիմակայելու և արձագանքելու միջոց: Այս ժամանակաշրջանի երաժշտությունը դարձավ անհատների և հասարակությունների հույզերի, պայքարի և տոկունության արտահայտման ձայն:
Ավելին, պատերազմների ազդեցությունը երաժշտության տեսության և ստեղծագործության վրա տարածվեց երաժշտական կրթության և գիտության ոլորտում: Երաժշտության տեսության ուսումնասիրությունն ընդլայնվեց՝ ներառելով դիսոնանսի, ատոնալության և էլեկտրոնային գործիքների կիրառման վերլուծությունները՝ ընդլայնելով երաժշտական կառույցների և գեղագիտության ըմբռնումը:
Եզրակացություն
Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ազդեցությունը երաժշտության ստեղծագործության և երաժշտության տեսության պատմության վրա չի կարելի գերագնահատել: Այս գլոբալ հակամարտությունները արագացրին երաժշտության արտահայտման արմատական փոփոխությունը, ինչը հանգեցրեց նոր ոճերի, տեխնիկայի և փիլիսոփայության առաջացմանը: Կոմպոզիտորներն ու երաժշտության տեսաբանները պատերազմի ժամանակ պայքարել են մարդկային փորձառության բարդությունների հետ, և նրանց ներդրումը շարունակում է ձևավորել երաժշտության էվոլյուցիան և դրա մշակութային նշանակությունը մինչ օրս: